Basisinkomen en het milieu

Het belangrijkste punt is dat het basisinkomen inderdaad de basis is. Het moet voldoende zijn om in de noodzakelijke kosten van bestaan te voorzien.
Wat men onder noodzakelijke kosten van bestaan wilt rekenen en hoe hoog noodzakelijke kosten van bestaan zullen zijn, is een punt dat apart uitgewerkt moet worden. In mijn ogen is 130% van de huidige bijstandsnormen een goed uitgangspunt.

Financiële opbouw

Iemands inkomen bestaat dus in de eerste plaats uit voornoemd basisinkomen. Wie werkt krijgt daarbij, van zijn werkgever, een aanvulling TOT het loon wat hij/zij nu ook krijgt. Men krijgt er dus geen volledig loon bij; men krijgt slechts een aanvulling!

– In dit opzicht wijkt mijn visie af van die van vele anderen, die het basisinkomen aan een eventueel loon toe willen voegen.
– Eigenlijk hebben diverse werkgevers deze vorm van basisinkomen, zij het in iets gewijzigde vorm, al ingevoerd. Zij ontslaan hun personeel en nemen die vervolgens als ‘vrijwilliger’ weer in dienst. De staat betaalt dan hun uitkering en de werkgever alleen een onkostentoeslag.
De diverse toeslagen e.d blijven (vooralsnog) gewoon bestaan.
In deze vorm heeft het basisloon weinig invloed op het inkomen van iedereen. Het grootste verschil zit hem in het feit dat het de overheid handen vol geld gaat kosten. Zij nemen dan namelijk een groot deel van de loonkosten, die nu nog voor rekening van de werkgevers komen, voor hun rekening.
Een logische conclusie is dan dat de werkgevers die besparing op de loonkosten aan de staat afdragen.
Het is dus zaak het bedrag dat de werkgevers op de loonkosten besparen naar de staatskas over te hevelen. Zoiets doet men via belastingen en soortgelijke heffingen. Eigenlijk is het probleem daarmee voor een groot deel al opgelost.

Met het invoeren van een basisinkomen kan het omvangrijke uitkerings- en controle-apparaat vervallen. Ook zullen er minder kosten zijn omdat diverse hulpverleningsinstanties flink in kunnen krimpen en langdradige beroeps- en bezwaarprocedures voorkomen worden. Geen problemen meer met het vaststellen van het recht op dit of dat! Er valt op dat punt dus een aanzienlijke besparing te verwachten! Of daarmee de kosten van het optrekken van het minimum inkomen volledig gedekt kunnen worden is echter een vraag.

In eerste instantie zal men misschien denken dat de redenatie niet klopt omdat er groepen zijn, die nu geen inkomsten hebben (zoals kinderen) maar misschien via het basisinkomen wel een (bescheiden) inkomen zullen krijgen. Een feit is echter dat ook deze groepen op dit moment op één of andere wijze onderhouden worden. Die kosten van onderhoud vervallen dan. Het voorgaande zal desalniettemin tot gevolg hebben dat de kosten die de invoering van een basisinkomen met zich meebrengt zullen stijgen. Dat wil echter nog niet zeggen, dat er geen geld voor gevonden kan worden.

Voor ik verder ga met enige details even dit:

Ongetwijfeld zal men zeggen dat zoiets niet kan werken, maar in feite is elk systeem, wat je ook kiest, alleen een geschuif met geld. De verschillen zitten alleen maar in hoe je schuift en waar je de voorkeur aan geeft. Het geld is er! Alleen de verdeling is anders.
– Een veel gehoord argument tegen het basisinkomen is dat men er vanuit gaat dat mensen dan niet meer willen werken. Dit is, gelet op het zeer grote aantal mensen dat, terwijl ze toch al een inkomen hebben, zelfs zonder betaling werkt, een zwak argument. De meeste mensen kunnen slecht stil zitten en die dat wel kunnen, stellen vaak hun weten, hun kennis, hun ervaring toch in één of andere vorm ten dienste van de maatschappij. (Bijv. via websites, mondelinge adviezen, formulierenhulp, enz.).
Bovendien zitten er op dit ogenblik ook een half miljoen mensen gedwongen te nietsen. “Voor iedere luilak een ander aan het werk” zoals Kees Alders zegt.

Leestip: Waarom we iedereen gratis geld moeten geven.

Hiermee is mijn visie op het basisloon eigenlijk geheel verklaard. Er resten echter nog een paar punten die de uitvoering er van effectiever en maatschappij- en milieuvriendelijker maken.

Het belastingen en heffingen probleem.

Met de aangedragen oplossing ontstaat er eigenlijk een nieuw probleem. De werknemer mag er bij het invoeren van dit basisinkomen dan wel niet op achteruit gaan, van het loon dat de werkgever uitkeert komt nog maar heel weinig bij de werknemer terecht. Dit is vooral het geval als het loon laag is. De meeste mensen zullen een dergelijk systeem niet kunnen waarderen!
– Het is dus geen goed idee om de belastingen te relateren aan het inkomen wat dan dus bestaat uit het door de staat betaalde basisinkomen plus wat overblijft van je loon; de ‘werkbonus’. Ook de premies voor de volksverzekeringen, pensioenen e.d. kunnen niet langer van het inkomen afgetrokken kunnen worden. Het zet alleen maar kwaad bloed; eerst iets  geven en dan weer een deel terug pakken.

Belastingherziening

Het eerste wat dan bij mij opkomt is dat men het geld moet belasten daar waar het ‘gemaakt’ wordt. Daarbij denk ik dus aan het belasten van winst en groei van vermogen, bezit, etc. De belastingen die nu op het loon geheven worden, kunnen dan omlaag. Daardoor zullen de loonkosten voor bedrijven dalen, waardoor winsten zullen stijgen. Het is dus fair deze winsten flink af te romen.
– Ook het belasten van de vaak flinke inkomsten uit vermogen en bezit (meestal gevormd doordat men winst gemaakt heeft) is niet meer dan rechtvaardig. Uiteindelijk moet dit er toe leiden, dat de belastingen niet meer direct afhankelijk zijn van het aantal mensen dat werkt, maar van wat ondernemingen, instellingen, e.d.  aan die arbeid of andere zaken verdienen. Een even belangrijk punt daarbij is dat men moet voorkomen dat winsten, vermogens, e.d. naar het buitenland gesluisd worden.
– Gelet op wat ik in de voorgaande paragraaf gesteld heb zal er een balans gevonden moeten worden tussen de invoering van belastingherziening(en) en de invoering van het basisinkomen.

– In het huidige systeem zijn er een aantal zaken die via belastingverlichting gecompenseerd worden. Die zaken zullen dus bijvoorbeeld, net als de huur en zorgtoeslag, via toeslagen geregeld moeten worden. Ook zal er nog een ‘inkomensverzekering’ moeten zijn ter overbrugging als de ‘werkbonus’ wegvalt.

Nogmaals: in feite is elk systeem, wat je ook kiest, alleen een geschuif met geld. De verschillen zitten alleen maar in hoe je schuift en waar je de voorkeur aan geeft. Het is echter wel verstandig het geschuif met geld zo veel mogelijk te beperken, er blijft immers altijd wat aan de ‘strijkstok’ hangen. Ook raakt er ‘onderweg’ nog al eens wat ‘zoek’.

Natuurlijk valt er nog meer te verzinnen, maar daarover (en over de mogelijkheden tot belasting ontwijking) moeten de belastingexperts zich maar over buigen.
Een voordeel is wel dat als men het geld bij de werkgevers in plaats van bij de burger weghaalt, het aantal belastingplichtigen sterk afneemt en de belastingdienst dus veel minder verschillende zaken heeft af te wikkelen. Dit kan wederom een flinke besparing opleveren.

Vergroening

Door de belasting bij de bedrijven leggen, heeft men tevens een goede gelegenheid tot vergroening van de belastingen. Door het gebruik van grondstoffen, waaronder ook bepaalde halffabricaten, als ook energie te belasten, zullen bedrijven gedwongen worden meer aan het milieu en minder aan winst te gaan denken.
Niet alleen voorkomt men daarmee een regelrechte materiaal- en energieverspilling bij de productie, ook over zaken als onnodig verpakkingsmateriaal en onnodig transport zal dan anders gedacht gaan worden.
Een verdere vergroening bereikt men door vervuilende uitstoot, schadelijk afval, en dergelijke te belasten. Ook dit beperkt verspilling en bevordert hergebruik.
– Combineert men deze vergroening met het eerder geschetste basisinkomen dan krijgt men een maatschappij waarin mankracht goedkoper en grondstoffen duurder worden.
Het effect daarvan is, dat repareren, onderhouden en hergebruik rendabeler wordt dan weggooien en nieuw kopen. De voordelen daarvan zijn groot. Het voorkomt verspilling van grondstoffen, beperkt de problemen met de afvalverwerking, beperkt de milieuverontreiniging op alle fronten en geeft een flink aantal mensen een baan waarvan men tenminste kan geloven dat die nuttig is!

Werkgelegenheid.

De geschetste herzieningen hebben de nodige gevolgen. In de eerste plaats kan de werkgelegenheid flink groeien. De loonkosten zijn immers laag en bedrijven betalen niet (veel) meer belasting wanneer men meer mensen in dienst neemt. Bedrijven betalen immers alleen nog de werkbonus en de belasting werd afhankelijk van winst, vermogen, milieulast, grondstoffen- en energieverbruik gesteld.
– Vooral dienstverlenende sectoren en bedrijven die zonder winstoogmerk werken kunnen daardoor voldoende mensen ‘in dienst’ nemen. De vrijwilligers van nu kunnen dan gewoon (weer) in vaste dienst komen. Ook arbeidstijdverkorting vormt niet langer een aderlating voor de werkgever. Hierdoor kan de werkdruk afnemen en de kwaliteit van het werk stijgen en zullen vele ontslagen voorkomen worden.
– Ook in de zorg, onderwijs en bij publieke taken als reiniging, onderhoud en toezicht op regelgeving (waaronder politie) kan dan weer een toereikend aantal mensen ingezet worden. Veel werk, wat nu ongedaan blijft, kan dan wel uitgevoerd worden.
De maatschappij zal, doordat men meer mensen in kan schakelen, weer menselijker, vriendelijker, veiliger en socialer worden. Voor de kleine ondernemer wordt de bedrijfsvoering eenvoudiger als men gegarandeerd is van een bestaansminimum en arbeidskrachten goedkoper worden. Ziekte zal niet direct op een ramp uitdraaien.
– Kunstenaars, zoals musici, schrijvers, e.d. zijn verzekerd van brood op de plank, enz. enz.
Al met al in veel opzichten een groot voordeel voor de mensen en voor de maatschappij.

Automatisering, mechanisering

Een voordehandliggend ‘nadeel’ lijkt te zijn dat de noodzaak tot automatisering en mechanisering sterk afneemt. Arbeidskrachten worden immers goedkoper. In het verleden is er echter meerdere malen geautomatiseerd en gemechaniseerd alleen om op de arbeidskosten te besparen. De kwaliteit van het product of de dienst had er lang niet altijd baat bij; vaak in tegendeel zelfs.
Men kan weer terug naar een maatschappij waar gekeken wordt naar kwaliteit en menselijkheid in plaats van naar kosten.
– Verdere automatisering en mechanisering leidt in de huidige maatschappij alleen tot meer werkeloosheid en nog meer mensen werkeloos maken, kan men toch nauwelijks als een voordeel zien.
– Ook zijn er door bezuinigingen op arbeidskrachten, direct en indirect, soms levensgevaarlijke situaties ontstaan; het valt zelfs niet uit te sluiten dat er dodelijke slachtoffers gevallen zijn.
– De inzet van meer mensen maakt ook dat de productie of het functioneren van bedrijf of dienst minder kwetsbaar voor uitval door ziekte e.d. wordt.

Naar mijn mening zal er echter, ondanks de lage personeelskosten, toch nog steeds gezocht worden naar mogelijkheden tot automatisering of mechanisering. Men zal deze dan echter niet aanwenden om hogere winsten te maken, maar om dingen sneller, veiliger en/of acurater, te laten geschieden.

Een enkeling zal stellen dat het basisloon toch een stimulans wegneemt en de technische vooruitgang afremt. Men kan zich echter afvragen of we de laatste decennia niet geconfronteerd zijn met een TE snelle ontwikkeling. Van alles en nog wat is tegenwoordig in een mum van tijd achterhaald of verouderd en moet door nieuwer en ‘beter’ vervangen worden, maar of het nieuwe zoveel meer toevoegt aan het leven valt te betwijfelen. Tegenwoordig worden veel producten niet gemaakt omdat er een behoefte aan bestond. Er worden behoeften geschapen om producten aan de man te kunnen brengen!

De hedendaagse vooruitgang lijkt in hoge mate alleen een economisch belang te dienen, waar vooral het milieu ernstig onder lijdt. Indien men een wereld kan schapen waarin men comfortabel kan leven, waarom moet er dan steeds haastig naar wat nieuws gezocht worden? Goed er blijft altijd wat te wensen over, maar het verdient aanbeveling bedachtzaam te werk te gaan en zich niet steeds halsoverkop in nieuwe avonturen te storten.

Uitkeringen

Met het invoeren van het basisinkomen kunnen een groot aantal uitkeringen vervallen. Daarmee zal het leven voor een flink aantal mensen een stuk eenvoudiger en aangenamer worden. Veel mensen beseffen niet wat het leven van een uitkering inhoudt. Niet alleen zijn veel uitkeringen ontoereikend om in de noodzakelijke kosten van bestaan te voorzien, het leven onder de constante dwang en druk van de uitkeringsinstanties is voor velen een hel. Over het wanbeleid, moedwillige kwellerijen en onderdrukking door uitkeringsinstanties zijn boekdelen volgeschreven. Een privéleven mag je nauwelijks hebben, je moet je hele doen en laten, en vooral elke ontvangen cent, kunnen verantwoorden, je bent 7 dagen in de week, 24 uur per dag een slaaf van een onzichtbare macht, één misstap of vergissing en je raakt nog verder in de problemen dan je al bent. Je voelt je soms net een koorddanser boven een ravijn.
Het zal voor velen een waar genoegen zijn, daarvan bevrijd te worden.

Het GROTE Probleem

Het basisinkomen in deze vorm lijkt mij een goed idee. Helaas zal de rijke bovenlaag in onze maatschappij geen voorstander van een dergelijk systeem zijn. Zij zullen waarschijnlijk een beetje in moeten leveren en zij zullen zich niet langer ten koste van de minderdraagkrachtigen steeds kunnen blijven verrijken.
Het is dus waarschijnlijk dat men alles in het werk zal stellen een rechtvaardig basisinkomen tegen te houden. Eén van de taktieken daarbij is juist het voorstel tot invoering van een basisinkomen, maar dan wel een veel te laag basisinkomen.

De oplossing?

– Het basisinkomen kan de solidariteit tussen de laagst betaalden sterk verbeteren. Iedereen die nu rond het niveau van het minimumloon zit, kan flink van een stevig basisinkomen profiteren. Kabinetten zullen dan niet langer in staat zijn alle zwakke groeperingen met een minimuminkomen, zoals minimumloners, uitkeringsgerechtigden, studenten, aow-ers, enz. enz., tegen elkaar uit te spelen door ze één voor één tot een ‘stapje terug’ te dwingen. Het is daarom zaak dat de krachten van deze onderdrukten gebundeld worden, dat we solidair zijn met elkaar en dat we ons niet om de tuin laten leiden door Neo-liberaal geklets. Men zal moeten samenwerken in de strijd voor dit basisloon. De geschiedenis heeft geleerd dat als het volk het wil, omwentelingen mogelijk zijn en dat de rijken niet altijd aan het langste eind trekken.

De invoering

Voor het basisinkomen ingevoerd kan worden, moeten er iets veranderen. Ten eerste zullen de belastingen niet langer afhankelijk gemaakt moeten worden van het loon. Men moet dus winst, vermogen, grondstoffen, energie, uitstoot en dergelijke gaan belasten. Deze omschakeling zal niet van de ene op de andere dag mogelijk zijn, maar dat zal men voor lief moeten nemen.
Gelijktijdig kan men beginnen met steeds meer uitkeringen onvoorwaardelijk, dus als basisinkomen, uit te betalen.
Vervolgens kunnen dan de kleine zelfstandigen, de nieuwkomers op de arbeidsmarkt en vervolgens de rest gefaseerd ingevoerd worden.

Resumé

Voorwaarden voor het goed functioneren van dit systeem lijken mij onder meer dat de verschillen tussen basisinkomen en werkbonus niet extreem groot wordt en dat de werkbonus niet of nauwelijks belast wordt.
Ongetwijfeld zijn er ook nadelen, maar dat heeft elk systeem en net als bij elk ander systeem zullen ook nu de tegenstanders ervan de nadelen sterk willen overdrijven en de voordelen nooit in willen zien.

Ik zie echter wèl voordelen en maar weinig nadelen. Bovendien is het erg wat op te offeren als men daarvoor in ruil een eerlijker en een mens- en milieuvriendelijkere maatschappij krijgt?


Leestips:
Het basisinkomen; drie misverstanden opgehelderd.
Hoogste tijd voor een experiment met het basisinkomen.
basisinkomen veel gestelde vragen
gratis geld voor iedereen e-boek
Vooroordelen vieren hoogtij bij de sp.
Het basisinkomen en de SP.
Kees Alders: van Bijstand naar Basisinkomen .
basisinkomen.nl/inspiratie/modellen.
basisinkomen.nl/basisinkomen-haalbaar-en-betaalbaar